چرا بعد از سرماخوردگی مزه غذاها را نمیفهمیم؟

یکی از عوارضی که دوران ابتلا به بیماری سرماخوردگی را سخت‌تر می‌کند، عدم تشخیص بو و مزه‌ها است اما چرا بعد از سرماخوردگی مزه غذاها را نمیفهمیم؟ این بیماری به طور معمول از عفونت‌های ویروسی نشات می‌گیرد. کاهش حس چشایی به هنگام سرماخوردگی یکی از علایم معمول این بیماری است. علت اصلی این اختلال، انسداد مجاری تنفسی بینی به دلیل التهاب ویروسی است که باعث می‌شود تشخیص طعم‌ خوراکی‌ها کاهش یابد یا در برخی مواقع غیر ممکن شود.

سرماخوردگی نوعی بیماری است که اغلب به علت عفونت‌های ویروسی از جمله رینو ویروس، آدنو ویروس، کورونا ویروس و آنووا بوجود می‌آید. این ویروس‌ها در ناحیه بینی، گلو، حلق، و برونش‌ها به عنوان مسیر ورودی هوا، گسترش‌یافته و باعث ایجاد عفونت‌های مختلف در این نواحی می‌شوند. این عفونت‌ها انسداد مجاری تنفسی و ترشح مخاط از بینی و حلق را به همراه دارد. کاهش دسترسی به هوا و تلاش برای تنفس باعث التهاب مجاری تنفسی فوقانی، به ویژه بینی و گلو می‌شود. از این رو فرد مبتلا قادر به تشخیص بو و مزه نیست.

از علایم شایع سرماخوردن می‌توان به عطسه، سرفه، گلودرد، آبریزش بینی، خستگی، تب و لرز، کاهش حس چشایی و بویایی اشاره کرد. به دلیل علایم مشابه، سرماخوردن به‌طور نادرست با آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود اما سرماخوردگی معمولا خفیف‌تر و کم خطرتر است. با این حال در برخی موارد می‌تواند به عفونت‌های جدی‌تری مانند التهاب حلق، برونشیت و پنومونی منجر گردد.

ارتباط میان حس بویایی و چشایی

باید بدانید که حس بویای ارتباط مستقیمی با حس چشایی و تشخیص مزه‌ها دارد. حس بویایی و حس چشایی دو حس حیاتی و مهم در سیستم حسی بدن انسان هستند که به کمک گیرنده‌های مخصوص در بینی و زبان احساس می‌شوند. ارتباط بین حس بویایی و چشایی در شناخت طعم‌ها و عطرها بسیار حائز اهمیت است. حس بویایی و حس چشایی به طور مستقل عمل می‌کنند اما با هم تعامل دارند. وقتی ما غذا یا طعم‌های مختلف را می‌چشیم، عطر و بوی محصول مورد نظر به ما کمک می‌کند تا طعم آن را بهتر و به شکلی کامل‌تر درک کنیم.

بوها و عطرهای مختلف می‌توانند حس چشایی ما را تحت تاثیر قرار داده و احساس طعمی متفاوت از غذاها و نوشیدنی‌ها ایجاد کنند. همچنین وقتی از بیماری‌های تنفسی رنج می‌بریم و حس بویایی ما کاهش می‌یابد، ممکن است حس چشایی نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. اگر بوی مواد غذایی را به خوبی دریافت نکنیم، تجربه طعم‌های خوشایند و کیفیت غذا نیز کاهش می‌یابد. بنابراین حس بویایی و حس چشایی با هم در ادراک کامل از طعم و عطر مواد غذایی و محصولات مختلف همکاری می‌کنند. ارتباط نزدیک میان این دو حس به بهبود تجربه ما از درک طعم غذا کمک می‌نماید.

حال چرا بعد از سرماخوردگی مزه غذاها را نمیفهمیم و این مشکل چه ارتباطی به حس بویایی دارد؟ پس از سرماخوردن، یکی از اتفاقات ناخوشایند که ممکن است تجربه کنیم، کاهش قابل توجه حس چشایی و بویایی است. این عارضه به دلیل انسداد مجاری تنفسی و بینی ناشی از التهابات ویروسی بروز می‌کند. به طور کلی حس چشایی ما قادر به شناخت طعم‌های شیرین، ترش، تلخ، شور و اومامی (مطبوع) می‌باشد. در حقیقت هر طعمی را که حس چشایی شناسایی کند مزه دارد، در غیر این صورت آن خوراکی بی مزه است. طعم‌های موجود در غذاها تنها به این دسته‌بندی‌ها محدود نمی‌شوند و می‌توانند به زیردسته‌های طعمی دیگری تقسیم گردند.

زمانی که سرما میخوریم، راه بینی با مخاط مسدود می‌شود. بافت‌های داخلی بینی در هنگام انسداد، ملتهب و متورم شده و مانع رسیدن هوای حامل بو به حسگرهای بینی می‌گردند. از آنجا که حس بویایی با حس چشایی در ارتباط است، نخواهید توانست طعم‌ها را به‌طور کامل تشخیص دهیم.

این عارضه تجربه‌های غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ارزیابی طعم خوراکی ها را به اشتباه می‌اندازد. حس چشایی و بویایی به همدیگر وابسته هستند و تجربه‌ی ما از طعم‌های مختلف غذاها، به حس بویایی مناسب و درست بستگی دارد. بوها به عنوان پیام‌های شیمیایی، اطلاعات مربوط به ترکیبات مختلف مواد غذایی را به مغز منتقل می‌کنند و در تشخیص طعم‌ها نقش حیاتی دارند. اگر قادر به شناخت بوهای غذا نباشیم، حس چشایی ما نیز ضعیف خواهد شد و نمی‌توانیم طعم‌های مختلف را به‌طور کامل احساس کنیم.

بهبود حس چشایی پس از سرماخوردگی

با کاهش حس چشایی می‌توانیم تجربه‌ی متفاوتی از غذاها داشته باشیم و حتی ممکن است طعم غذا کم‌تر خوشمزه به نظر برسد یا اصلا طعم نداشته باشد. برای بهبود این وضعیت، می‌توانیم اقداماتی انجام دهیم که به بازگشت حس چشایی و بویایی کمک کند. نخستین و مهم‌ترین اقدام درمان بیماری سرماخوردگی است. استفاده از داروها، آنتی‌بیوتیک‌ها، بخور سرد و گرم، استراحت و … می‌تواند به بهبود سریعتر علایم سرماخوردن و احیای حس چشایی کمک کند.

همچنین می‌توان از روش‌های طب سنتی مرتبط با درمان انسداد مجرای بینی مانند استفاده از بخور‌های گیاهی، شستشوی بینی با آبلیمو یا آب نمک، استفاده از تهویه‌ی مناسب در اتاق خواب و ایجاد رطوبت در محیط استفاده کرد. رعایت تغذیه‌ی مناسب و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی مفید برای بهبود و نگهداری از سلامتی بدن، می‌تواند به کاهش اثرات سرماخوردگی و افزایش حس چشایی کمک کند. بازیابی حس بویایی و چشایی بعد از سرماخوردگی تجربه‌ی مثبتی از مصرف غذاها و لذت بردن از طعم‌های آنها را به ما باز می‌گرداند و باعث افزایش کیفیت زندگی می‌شود.